1 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ καθεξῆς καὶ αὐτὸς διώδευεν κατὰ πόλιν καὶ κώμην κηρύσσων καὶ εὐαγγελιζόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ, καὶ οἱ δώδεκα σὺν αὐτῷ,
1 Kai egeneto en to kathexes kai autos diodeuen kata polin kai komen kerysson kai euaggelizomenos ten basileian tou theou, kai oi dodeka syn auto,
1 Y aconteció en lo sucesivo también él iba por ciudad y aldea proclamando y anunciando la buena nueva del reino de Elohim, y los doce con él,
2 καὶ γυναῖκές τινες αἳ ἦσαν τεθεραπευμέναι ἀπὸ πνευμάτων πονηρῶν καὶ ἀσθενειῶν, Μαρία ἡ καλουμένη Μαγδαληνή, ἀφ’ ἧς δαιμόνια ἑπτὰ ἐξεληλύθει,
2 kai gynaikes tines ai esan tetherapeumenai apo pneumaton poneron kai astheneion, Maria he kaloumene Magdalene, af’ hes daimonia hepta exelelythei,
2 y algunas mujeres que habían sido sanadas de espíritus malignos y enfermedades, María la llamada magdalit, de la cual siete demonios habían salido,
3 καὶ Ἰωάννα γυνὴ Χουζᾶ ἐπιτρόπου Ἡρῴδου καὶ Σουσάννα καὶ ἕτεραι πολλαί, αἵτινες διηκόνουν αὐτοῖς ἐκ τῶν ὑπαρχόντων αὐταῖς.
3 kai Ioanna gyne Jouza epitropou HErodou kai Sousanna kai heterai pollai, aitines diekonoun autois ek ton hyparjonton autais.
3 y Iojana, mujer de Kuza, administrador de Hordos, y Shoshana, y muchas otras, quienes servían a ellos con sus posesiones.
4 Συνιόντος δὲ ὄχλου πολλοῦ καὶ τῶν κατὰ πόλιν ἐπιπορευομένων πρὸς αὐτὸν εἶπεν διὰ παραβολῆς,
4 Syniontos de ojlou pollou kai ton kata polin epiporeuomenon pros auton eipen dia paraboles,
4 Reuniéndose pues una multitud numerosa y los que desde cada ciudad venían hacia él, habló por parábola:
5 Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσεν παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό.
5 Exelthen ho speiron tou speirai ton sporon autou. kai en to speirein auton ho men epesen para ten hodon, kai katepatethe kai ta peteina tou ouranou katefagen auto.
5 Salió el que siembra a sembrar su semilla, y en el sembrar una parte cayó junto al camino y fue pisoteada, y las aves del cielo la devoraron.
6 καὶ ἕτερον κατέπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα.
6 kai heteron katepesen epi ten petran, kai fyen exeranthe dia to me ejein ikmada.
6 Y otra cayó sobre la roca, y nacida se secó por no tener humedad.
7 καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό.
7 kai heteron epesen en meso ton akanthon, kai symfyeisai ai akanthai apepnixan auto.
7 Y otra cayó en medio de los espinos, y creciendo juntos los espinos la ahogaron.
8 καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησεν καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. ταῦτα λέγων ἐφώνει, Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.
8 kai heteron epesen eis ten gen ten agathen, kai fyen epoiesen karpon hekatontaplasiona. tauta legon efonei, HO ejon ota akouein akoueto.
8 Y otra cayó en la tierra buena, y nacida produjo fruto ciento por uno. Diciendo estas cosas clamaba: “El que tiene oídos para oír, oiga”.
9 Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τίς αὕτη εἴη ἡ παραβολή.
9 Eperoton de auton oi mathetai autou tis aute eie he parabole.
9 Le preguntaban pues sus discípulos qué podría ser esta parábola.
10 ὁ δὲ εἶπεν, Ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσιν καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν.
10 ho de eipen, Hymin dedotai gnonai ta mysteria tes basileias tou theou, tois de loipois en parabolais, hina blepontes me bleposin kai akouontes me syniosin.
10 Y él dijo: “A ustedes se ha concedido conocer los misterios del reino de Elohim, pero a los demás en parábolas, para que viendo no vean y oyendo no entiendan”.
11 Ἔστιν δὲ αὕτη ἡ παραβολή· Ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ.
11 Estin de aute he parabole. HO sporos estin ho logos tou theou.
11 Esta pues es la parábola: la semilla es el mensaje de Elohim.
12 οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν.
12 oi de para ten hodon eisin oi akousantes, eita erjetai ho diabolos kai airei ton logon apo tes kardias auton, hina me pisteusantes sothosin.
12 Los [de] junto al camino son los que escuchan, luego viene el adversario y quita el mensaje de sus corazones, para que no crean y se salven.
13 οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν ἀκούσωσιν μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ῥίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσιν καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται.
13 oi de epi tes petras oi hotan akousosin meta jaras dejontai ton logon, kai outoi rizan ouk ejousin, oi pros kairon pisteuousin kai en kairo peirasmou afistantai.
13 Los [de] sobre la roca son aquellos que cuando oyen reciben el mensaje con alegría, pero estos no tienen raíz, creen por un tiempo, y en tiempo de prueba se apartan.
14 τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσιν.
14 to de eis tas akanthas peson, outoi eisin oi akousantes, kai hypo merimnon kai ploutou kai hedonon tou biou poreuomenoi sympnigontai kai ou telesforousin.
14 Lo que cayó entre los espinos, estos son los que escuchan, pero al irse, con preocupaciones, riqueza y placeres de la vida, son ahogados y no dan fruto maduro.
15 τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσιν καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ.
15 to de en te kale ge, outoi eisin oitines en kardia kale kai agathe akousantes ton logon katejousin kai karpoforousin en hypomone.
15 Y lo que en la tierra buena [cayó], estos son quienes en un corazón bueno y honesto, escuchando el mensaje, lo retienen y dan fruto con perseverancia.
16 Οὐδεὶς δὲ λύχνον ἅψας καλύπτει αὐτὸν σκεύει ἢ ὑποκάτω κλίνης τίθησιν, ἀλλ’ ἐπὶ λυχνίας τίθησιν, ἵνα οἱ εἰσπορευόμενοι βλέπωσιν τὸ φῶς.
16 Oudeis de lyjnon hapsas kalyptei auton skeuei e hypokato klines tithesin, all’ epi lyjnias tithesin, hina oi eisporeuomenoi bleposin to fos.
16 Ninguno pues, encendiendo una lámpara, la cubre con una vasija o la pone debajo de la cama, sino que la pone sobre el candelero, para que los que entran vean la luz.
17 οὐ γάρ ἐστιν κρυπτὸν ὃ οὐ φανερὸν γενήσεται, οὐδὲ ἀπόκρυφον ὃ οὐ μὴ γνωσθῇ καὶ εἰς φανερὸν ἔλθῃ.
17 ou gar estin krypton ho ou faneron genesetai, oude apokryfon ho ou me gnosthe kai eis faneron elthe.
17 Porque no hay nada oculto que no se manifieste, ni secreto que no sea conocido y salga a luz.
18 βλέπετε οὖν πῶς ἀκούετε· ὃς ἂν γὰρ ἔχῃ, δοθήσεται αὐτῷ, καὶ ὃς ἂν μὴ ἔχῃ, καὶ ὃ δοκεῖ ἔχειν ἀρθήσεται ἀπ’ αὐτοῦ.
18 blepete oun pos akouete. hos an gar eje, dothesetai auto, kai hos an me eje, kai ho dokei ejein arthesetai ap’ autou.
18 Miren pues cómo escuchan; porque al que tiene, le será dado, y al que no tiene, aun lo que parece tener le será quitado.
19 Παρεγένετο δὲ πρὸς αὐτὸν ἡ μήτηρ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἠδύναντο συντυχεῖν αὐτῷ διὰ τὸν ὄχλον.
19 Paregeneto de pros auton he meter kai oi adelfoi autou, kai ouk edynanto syntyjein auto dia ton ojlon.
19 Llegaron pues hacia él su madre y sus hermanos, y no podían acercarse a él por la multitud.
20 ἀπηγγέλη δὲ αὐτῷ, Ἡ μήτηρ σου καὶ οἱ ἀδελφοί σου ἑστήκασιν ἔξω ἰδεῖν θέλοντές σε.
20 apeggele de auto, HE meter sou kai oi adelfoi sou hestekasin exo idein thelontes se.
20 Y le fue informado: “Tu madre y tus hermanos están afuera queriendo verte”.
21 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν πρὸς αὐτούς, Μήτηρ μου καὶ ἀδελφοί μου οὗτοί εἰσιν οἱ τὸν λόγον τοῦ θεοῦ ἀκούοντες καὶ ποιοῦντες.
21 ho de apokritheis eipen pros autous, Meter mou kai adelfoi mou outoi eisin oi ton logon tou theou akouontes kai poiountes.
21 Pero él respondiendo dijo a ellos: “Mi madre y mis hermanos son estos que escuchan el mensaje de Elohim y lo hacen”.
22 Ἐγένετο δὲ ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν καὶ αὐτὸς ἐνέβη εἰς πλοῖον καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς, Διέλθωμεν εἰς τὸ πέραν τῆς λίμνης· καὶ ἀνήχθησαν.
22 Egeneto de en mia ton hemeron kai autos enebe eis ploion kai oi mathetai autou, kai eipen pros autous, Dielthomen eis to peran tes limnes. kai anejthesan.
22 Y sucedió en uno de los días que él entró en una barca, y sus discípulos, y les dijo: “Pasemos al otro lado del lago”. Y zarparon.
23 πλεόντων δὲ αὐτῶν ἀφύπνωσεν. καὶ κατέβη λαῖλαψ ἀνέμου εἰς τὴν λίμνην, καὶ συνεπληροῦντο καὶ ἐκινδύνευον.
23 pleonton de auton afypnosen. kai katebe lailaps anemou eis ten limnen, kai syneplerounto kai ekindyneuon.
23 Mientras navegaban, se quedó dormido. Y descendió un torbellino de viento sobre el lago, y se llenaban y estaban en peligro.
24 προσελθόντες δὲ διήγειραν αὐτὸν λέγοντες, Ἐπιστάτα ἐπιστάτα, ἀπολλύμεθα. ὁ δὲ διεγερθεὶς ἐπετίμησεν τῷ ἀνέμῳ καὶ τῷ κλύδωνι τοῦ ὕδατος· καὶ ἐπαύσαντο, καὶ ἐγένετο γαλήνη.
24 proselthontes de diegeiran auton legontes, Epistata epistata, apollymetha. ho de diegertheis epetimesen to anemo kai to klydoni tou hydatos. kai epausanto, kai egeneto galene.
24 Y acercándose lo despertaron diciendo: “Maestro, maestro, perecemos”. Él, habiéndose despertado, controló al viento y al oleaje del agua, y cesaron, y se hizo calma.
25 εἶπεν δὲ αὐτοῖς, Ποῦ ἡ πίστις ὑμῶν; φοβηθέντες δὲ ἐθαύμασαν, λέγοντες πρὸς ἀλλήλους, Τίς ἄρα οὗτός ἐστιν ὅτι καὶ τοῖς ἀνέμοις ἐπιτάσσει καὶ τῷ ὕδατι, καὶ ὑπακούουσιν αὐτῷ;
25 eipen de autois, Pou he pistis hymon; fobethentes de ethaumasan, legontes pros allelous, Tis ara outos estin hoti kai tois anemois epitassei kai to hydati, kai hypakouousin auto;
25 Y les dijo: “¿Dónde está su fe?”. Pero temiendo, se maravillaron, diciendo unos a otros: “¿Quién pues es este, que a los vientos y al agua ordena, y lo obedecen?”.
26 Καὶ κατέπλευσαν εἰς τὴν χώραν τῶν Γερασηνῶν, ἥτις ἐστὶν ἀντιπέρα τῆς Γαλιλαίας.
26 Kai katepleusan eis ten joran ton Gerasenon, hetis estin antipera tes Galilaias.
26 Y navegaron hacia la región de los gerasenos, que está frente a Galil.
27 ἐξελθόντι δὲ αὐτῷ ἐπὶ τὴν γῆν ὑπήντησεν ἀνήρ τις ἐκ τῆς πόλεως ἔχων δαιμόνια· καὶ χρόνῳ ἱκανῷ οὐκ ἐνεδύσατο ἱμάτιον, καὶ ἐν οἰκίᾳ οὐκ ἔμενεν ἀλλ’ ἐν τοῖς μνήμασιν.
27 exelthonti de auto epi ten gen hypentesen aner tis ek tes poleos ejon daimonia. kai jrono hikano ouk enedysato himation, kai en oikia ouk emenen all’ en tois mnemasin.
27 Y cuando él salió a tierra, le salió al encuentro un hombre de la ciudad que tenía demonios. Desde hace mucho tiempo no vestía ropa, ni habitaba en una casa, sino en los sepulcros.
28 ἰδὼν δὲ τὸν Ἰησοῦν ἀνακράξας προσέπεσεν αὐτῷ καὶ φωνῇ μεγάλῃ εἶπεν, Τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή με βασανίσῃς.
28 idon de ton Iesoun anakraxas prosepesen auto kai fone megale eipen, Ti emoi kai soi, Iesou huie tou theou tou hypsistou; deomai sou, me me basanises.
28 Al ver a Iehoshúa, gritando cayó ante él y con gran voz dijo: “¿Qué tengo yo contigo, Iehoshúa, hijo de Elohim altísimo? Te suplico, no me atormentes”.
29 παρήγγειλεν γὰρ τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ ἐξελθεῖν ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου. πολλοῖς γὰρ χρόνοις συνηρπάκει αὐτόν, καὶ ἐδεσμεύετο ἁλύσεσιν καὶ πέδαις φυλασσόμενος, καὶ διαρρήσσων τὰ δεσμὰ ἠλαύνετο ὑπὸ τοῦ δαιμονίου εἰς τὰς ἐρήμους.
29 pareggeilen gar to pneumati to akatharto exelthein apo tou anthropou. pollois gar jronois synerpakei auton, kai edesmeueto halysesin kai pedais fylassomenos, kai diarresson ta desma elauneto hypo tou daimoniou eis tas eremous.
29 Porque mandaba al espíritu impuro que saliera del hombre, ya que hacía mucho tiempo lo tenía atrapado. Y lo ataban con cadenas y grilletes, y rompiendo las ataduras, era empujado por el demonio a los desiertos.
30 ἐπηρώτησεν δὲ αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς, Τί σοι ὄνομά ἐστιν; ὁ δὲ εἶπεν, Λεγιών, ὅτι εἰσῆλθεν δαιμόνια πολλὰ εἰς αὐτόν.
30 eperotesen de auton ho Iesous, Ti soi onoma estin; ho de eipen, Legion, hoti eiselthen daimonia polla eis auton.
30 Y le preguntó Iehoshúa: “¿Cuál es tu nombre?”. Y él dijo: “Legión”, porque muchos demonios habían entrado en él.
31 καὶ παρεκάλουν αὐτὸν ἵνα μὴ ἐπιτάξῃ αὐτοῖς εἰς τὴν ἄβυσσον ἀπελθεῖν.
31 kai parekaloun auton hina me epitaxe autois eis ten abysson apelthein.
31 Y le rogaban que no les ordenara ir al abismo.
32 Ἦν δὲ ἐκεῖ ἀγέλη χοίρων ἱκανῶν βοσκομένη ἐν τῷ ὄρει· καὶ παρεκάλεσαν αὐτὸν ἵνα ἐπιτρέψῃ αὐτοῖς εἰς ἐκείνους εἰσελθεῖν· καὶ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς.
32 En de ekei agele joiron hikanon boskomene en to orei. kai parekalesan auton hina epitrepse autois eis ekeinous eiselthein. kai epetrepsen autois.
32 Había allí una manada de muchos cerdos que pastaban en el monte, y le rogaron que les permitiera entrar en ellos, y se lo permitió.
33 ἐξελθόντα δὲ τὰ δαιμόνια ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου εἰσῆλθον εἰς τοὺς χοίρους, καὶ ὥρμησεν ἡ ἀγέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν λίμνην καὶ ἀπεπνίγη.
33 exelthonta de ta daimonia apo tou anthropou eiselthon eis tous joirous, kai hormesen he agele kata tou kremnou eis ten limnen kai apepnige.
33 Entonces, los demonios salieron del hombre y entraron en los cerdos, y la manada se precipitó por el acantilado hacia el lago, y se ahogaron.
34 ἰδόντες δὲ οἱ βόσκοντες τὸ γεγονὸς ἔφυγον καὶ ἀπήγγειλαν εἰς τὴν πόλιν καὶ εἰς τοὺς ἀγρούς.
34 idontes de oi boskontes to gegonos efygon kai apeggeilan eis ten polin kai eis tous agrous.
34 Y los que los cuidaban, al ver lo ocurrido, huIeron y lo anunciaron en la ciudad y en los campos.
35 ἐξῆλθον δὲ ἰδεῖν τὸ γεγονὸς καὶ ἦλθον πρὸς τὸν Ἰησοῦν, καὶ εὗρον καθήμενον τὸν ἄνθρωπον ἀφ’ οὗ τὰ δαιμόνια ἐξῆλθεν ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦντα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ, καὶ ἐφοβήθησαν.
35 exelthon de idein to gegonos kai elthon pros ton Iesoun, kai euron kathemenon ton anthropon af’ ou ta daimonia exelthen himatismenon kai sofronounta para tous podas tou Iesou, kai efobethesan.
35 Salieron pues a ver lo ocurrido y llegaron a Iehoshúa, y encontraron al hombre del que habían salido los demonios, vestido y en su juicio cabal, sentado a los pies de Iehoshúa, y tuvieron miedo.
36 ἀπήγγειλαν δὲ αὐτοῖς οἱ ἰδόντες πῶς ἐσώθη ὁ δαιμονισθείς.
36 apeggeilan de autois oi idontes pos esothe ho daimonistheis.
36 Y les contaron los que lo habían visto cómo fue salvado el endemoniado.
37 καὶ ἠρώτησεν αὐτὸν ἅπαν τὸ πλῆθος τῆς περιχώρου τῶν Γερασηνῶν ἀπελθεῖν ἀπ’ αὐτῶν, ὅτι φόβῳ μεγάλῳ συνείχοντο· αὐτὸς δὲ ἐμβὰς εἰς πλοῖον ὑπέστρεψεν.
37 kai erotesen auton hapan to plethos tes perijorou ton Gerasenon apelthein ap’ auton, hoti fobo megalo syneijonto. autos de embas eis ploion hypestrepsen.
37 Y toda la multitud de la región de los gerasenos le pidió que se fuera de ellos, porque estaban sobrecogidos por gran temor. Y él, subiendo a la barca, se volvió.
38 ἐδεῖτο δὲ αὐτοῦ ὁ ἀνὴρ ἀφ’ οὗ ἐξεληλύθει τὰ δαιμόνια εἶναι σὺν αὐτῷ· ἀπέλυσεν δὲ αὐτὸν λέγων,
38 edeito de autou ho aner af’ ou exelelythei ta daimonia einai syn auto. apelysen de auton legon,
38 Y el hombre de quien habían salido los demonios le rogaba estar con él, pero él lo despidió diciendo:
39 Ὑπόστρεφε εἰς τὸν οἶκόν σου, καὶ διηγοῦ ὅσα σοι ἐποίησεν ὁ θεός. καὶ ἀπῆλθεν καθ’ ὅλην τὴν πόλιν κηρύσσων ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς.
39 Hypostrefe eis ton oikon sou, kai diegou hosa soi epoiesen ho theos. kai apelthen kath’ holen ten polin kerysson hosa epoiesen auto ho Iesous.
39 “Vuelve a tu casa y cuenta todo lo que Elohim ha hecho por ti”. Y se fue proclamando por toda la ciudad cuánto había hecho Iehoshúa por él.
40 Ἐν δὲ τῷ ὑποστρέφειν τὸν Ἰησοῦν ἀπεδέξατο αὐτὸν ὁ ὄχλος, ἦσαν γὰρ πάντες προσδοκῶντες αὐτόν.
40 En de to hypostrefein ton Iesoun apedexato auton ho ojlos, esan gar pantes prosdokontes auton.
40 Y al regresar Iehoshúa, la multitud lo recibió, porque todos lo estaban esperando.
41 καὶ ἰδοὺ ἦλθεν ἀνὴρ ᾧ ὄνομα Ἰάϊρος, καὶ οὗτος ἄρχων τῆς συναγωγῆς ὑπῆρχεν, καὶ πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας [τοῦ] Ἰησοῦ παρεκάλει αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ,
41 kai idou elthen aner ho onoma Iairos, kai outos arjon tes synagoges hyperjen, kai peson para tous podas [tou] Iesou parekalei auton eiselthein eis ton oikon autou,
41 Y he aquí, vino un hombre cuyo nombre era Iair, y este era jefe de la sinagoga, y cayendo junto a los pies de Iehoshúa, le rogaba entrar en su casa,
42 ὅτι θυγάτηρ μονογενὴς ἦν αὐτῷ ὡς ἐτῶν δώδεκα καὶ αὐτὴ ἀπέθνῃσκεν. Ἐν δὲ τῷ ὑπάγειν αὐτὸν οἱ ὄχλοι συνέπνιγον αὐτόν.
42 hoti thygater monogenes en auto hos eton dodeka kai aute apethnesken. En de to hypagein auton oi ojloi synepnigon auton.
42 porque tenía una hija única, de unos doce años, y ella se estaba muriendo. Y mientras él iba, las multitudes lo apretaban.
43 καὶ γυνὴ οὖσα ἐν ῥύσει αἵματος ἀπὸ ἐτῶν δώδεκα, ἥτις [ἰατροῖς προσαναλώσασα ὅλον τὸν βίον] οὐκ ἴσχυσεν ἀπ’ οὐδενὸς θεραπευθῆναι,
43 kai gyne ousa en rysei aimatos apo eton dodeka, hetis [iatrois prosanalosasa holon ton bion] ouk isjysen ap’ oudenos therapeuthenai,
43 Y una mujer que tenía flujo de sangre desde hacía doce años, la cual, habiendo gastado en médicos toda su vida, no pudo ser sanada por nadie,
44 προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, καὶ παραχρῆμα ἔστη ἡ ῥύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς.
44 proselthousa opisthen hepsato tou kraspedou tou himatiou autou, kai parajrema este he rysis tou aimatos autes.
44 acercándose por detrás, tocó el borde del manto de él, y de inmediato se detuvo el flujo de su sangre.
45 καὶ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς, Τίς ὁ ἁψάμενός μου; ἀρνουμένων δὲ πάντων εἶπεν ὁ Πέτρος, Ἐπιστάτα, οἱ ὄχλοι συνέχουσίν σε καὶ ἀποθλίβουσιν.
45 kai eipen ho Iesous, Tis ho hapsamenos mou; arnoumenon de panton eipen ho Petros, Epistata, oi ojloi synejousin se kai apothlibousin.
45 Y dijo Iehoshúa: “¿Quién me ha tocado?”. Negándolo todos, dijo Kefa: “Maestro, las multitudes te aprietan y te oprimen”.
46 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν, Ἥψατό μού τις, ἐγὼ γὰρ ἔγνων δύναμιν ἐξεληλυθυῖαν ἀπ’ ἐμοῦ.
46 ho de Iesous eipen, HEpsato mou tis, ego gar egnon dynamin exelelythuian ap’ emou.
46 Pero Iehoshúa dijo: “Alguien me tocó, porque yo percibí que salió poder de mí”.
47 ἰδοῦσα δὲ ἡ γυνὴ ὅτι οὐκ ἔλαθεν τρέμουσα ἦλθεν καὶ προσπεσοῦσα αὐτῷ δι’ ἣν αἰτίαν ἥψατο αὐτοῦ ἀπήγγειλεν ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ καὶ ὡς ἰάθη παραχρῆμα.
47 idousa de he gyne hoti ouk elathen tremousa elthen kai prospesousa auto di’ hen aitian hepsato autou apeggeilen enopion pantos tou laou kai hos iathe parajrema.
47 Viendo entonces la mujer que no había pasado desapercibida, temblando vino y se postró ante él, y declaró delante de todo el pueblo por qué razón lo había tocado, y cómo fue sanada inmediatamente.
48 ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ, Θυγάτηρ, ἡ πίστις σου σέσωκέν σε· πορεύου εἰς εἰρήνην.
48 ho de eipen aute, Thygater, he pistis sou sesoken se. poreuou eis eirenen.
48 Y él le dijo: “Hija, tu convicción te ha restaurado. Ve en shalom”.
49 Ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἔρχεταί τις παρὰ τοῦ ἀρχισυναγώγου λέγων ὅτι Τέθνηκεν ἡ θυγάτηρ σου, μηκέτι σκύλλε τὸν διδάσκαλον.
49 Eti autou lalountos erjetai tis para tou arjisynagogou legon hoti Tethneken he thygater sou, meketi skylle ton didaskalon.
49 Mientras aún hablaba, llegó uno de la casa del jefe de la sinagoga, diciendo: “Tu hija ha muerto, no molestes más al maestro”.
50 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀκούσας ἀπεκρίθη αὐτῷ, Μὴ φοβοῦ, μόνον πίστευσον, καὶ σωθήσεται.
50 ho de Iesous akousas apekrithe auto, Me fobou, monon pisteuson, kai sothesetai.
50 Pero Iehoshúa, al oírlo, le respondió: “No temas, solamente cree, y será salvada”.
51 ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν οἰκίαν οὐκ ἀφῆκεν εἰσελθεῖν τινα σὺν αὐτῷ εἰ μὴ Πέτρον καὶ Ἰωάννην καὶ Ἰάκωβον καὶ τὸν πατέρα τῆς παιδὸς καὶ τὴν μητέρα.
51 elthon de eis ten oikian ouk afeken eiselthein tina syn auto ei me Petron kai Ioannen kai Iakobon kai ton patera tes paidos kai ten metera.
51 Y cuando llegó a la casa, no permitió que nadie entrara con él, sino solo Kefa, Iojanan, Iaaqov, el padre de la niña y la madre.
52 ἔκλαιον δὲ πάντες καὶ ἐκόπτοντο αὐτήν. ὁ δὲ εἶπεν, Μὴ κλαίετε, οὐ γὰρ ἀπέθανεν ἀλλὰ καθεύδει.
52 eklaion de pantes kai ekoptonto auten. ho de eipen, Me klaiete, ou gar apethanen alla katheudei.
52 Todos lloraban y se lamentaban por ella. Pero él dijo: “No lloren, no ha muerto, sino que duerme”.
53 καὶ κατεγέλων αὐτοῦ, εἰδότες ὅτι ἀπέθανεν.
53 kai kategelon autou, eidotes hoti apethanen.
53 Y se burlaban de él, sabiendo que había muerto.
54 αὐτὸς δὲ κρατήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς ἐφώνησεν λέγων, Ἡ παῖς, ἔγειρε.
54 autos de kratesas tes jeiros autes efonesen legon, HE pais, egeire.
54 Pero él, tomándola de la mano, llamó diciendo: “Niña, levántate”.
55 καὶ ἐπέστρεψεν τὸ πνεῦμα αὐτῆς, καὶ ἀνέστη παραχρῆμα, καὶ διέταξεν αὐτῇ δοθῆναι φαγεῖν.
55 kai epestrepsen to pneuma autes, kai aneste parajrema, kai dietaxen aute dothenai fagein.
55 Y volvió su espíritu, y ella se levantó de inmediato, y él mandó que se le diera de comer.
56 καὶ ἐξέστησαν οἱ γονεῖς αὐτῆς· ὁ δὲ παρήγγειλεν αὐτοῖς μηδενὶ εἰπεῖν τὸ γεγονός.
56 kai exestesan oi goneis autes. ho de pareggeilen autois medeni eipein to gegonos.
56 Y quedaron fuera de sí sus padres, pero él les ordenó no decir a nadie lo sucedido.
Lucas 8:23: La palabra συνεπληροῦντο (syneplerounto), utilizada en Lucas 8:23, está compuesta por la preposición συν (syn), que significa «con» o «junto a», y el verbo πληρόω (pleroo), que significa «llenar» o «completar». La preposición inicial indica una acción realizada en conjunto, mientras que la base verbal πληρόω (pleroo) alude al concepto de plenitud o cumplimiento.
El verbo συμπληρόω (synpleroo) aparece en el Nuevo Testamento exclusivamente en contextos donde el llenado o la plenitud afectan a un colectivo o a una experiencia compartida. En Lucas 8:23, se describe un evento donde un grupo comparte una experiencia común de peligro y ansiedad debido a una tormenta. En este caso, la ausencia de un agente explícito que cause el llenado refuerza la idea de un énfasis en la colectividad de la vivencia, más que en las circunstancias o los elementos externos que la propician.
La relación entre συμπληρόω y la noción de temporalidad también merece atención. En Lucas 9:51 y Hechos 2:1, el verbo describe un estado de plenitud ante un cierre de un periodo definido de tiempo. En este sentido, el verbo señala una dinámica tanto temporal como comunitaria, y destaca la idea de una conclusión compartida de un lapso significativo.
En el relato de Lucas 8:24, cuando Jesús calma la tormenta, normalmente traducen «reprendió al viento y al oleaje». Ahora, puede que nos preguntemos: ¿qué significa exactamente «reprendió» aquí? Porque en español, «reprender» nos hace pensar en regañar o decir algo con dureza. Sin embargo, el verbo griego usado en este pasaje, ἐπετίμησεν (epetímesen), tiene un significado diferente.
Este verbo no se refiere necesariamente a usar palabras. En griego, ἐπιτιμάω (epitimáo) implica ejercer autoridad o imponer control. Es como cuando alguien, con solo una mirada o un gesto firme, hace que una situación se calme. No es necesario un gran discurso. Jesús, simplemente por su autoridad, detiene la tormenta.
Algo similar ocurre en el hebreo bíblico con el verbo גער (ga’ar), que se traduce también como «reprender». Por ejemplo, en el Salmo 106:9, Dios «reprende» al mar Rojo, y este se divide. No es que Dios le dé una larga explicación al mar, sino que con su autoridad le impone un límite: el mar debe abrirse.
Por eso, en Lucas 8:24, cuando se dice que Jesús «reprendió» al viento y al agua, no se trata de que los regañe con palabras. La idea es que ejerció control sobre los elementos.
Lucas 8:53: La palabra griega κατεγέλων (kategelon), derivada del verbo compuesto καταγελᾶν (katagelán) denota una acción de burla reiterada o continua en el pasado, realizada por un grupo de individuos.
El elemento κατά (katá), característico de muchos términos griegos compuestos, posee una función intensificadora o direccional. Este prefijo puede sugerir movimientos descendentes, énfasis en la totalidad de la acción o un carácter peyorativo según el contexto. En el caso de καταγελᾶν (katagelán), su rol se orienta hacia intensificar el acto de reír, y lo convierte en burla o ridiculización.
La raíz verbal γελᾶν (gelán), derivada de γελ- (gel-), está asociada con el acto de reír. Esta raíz, vinculada etimológicamente con la raíz indoeuropea ghel- (relativa a brillar, reír o expresarse), se centra aquí en la manifestación de la risa en su aspecto más explícito. En el verbo compuesto καταγελᾶν (katagelán), el acto de reír adquiere una dimensión dirigida y potencialmente ofensiva, y señala una actitud despectiva hacia el objeto de la acción.
En su forma específica κατεγέλων (kategelon), el verbo se encuentra como imperfecto activo en tercera persona del plural. Esto implica una acción prolongada o repetitiva realizada por un grupo en el pasado. El imperfecto en griego no solo indica temporalidad, sino también continuidad, lo que refuerza la idea de que la burla no fue un evento aislado, sino un comportamiento sostenido.
El verbo compuesto καταγελᾶν, del cual κατεγέλων es una manifestación específica, no se limita a describir un acto de risa espontánea o inocente. Más bien, el prefijo κατά introduce un matiz de desprecio, que transforma la acción en una expresión de ridículo que se ejerce activamente sobre otra persona o situación.